Flutura Açka, Gjakmarrje apo biznes gjaku (Gazeta Shqiptae 31/1/2009)

Flutura Açka, Harrim e ke emrin grua (Shqip, 8 mars 2008)

Flutura Açka, Shovinizmi femëror

Flutura Açka, Edvard Munch - "Klithma" e fikur në muzg Botuar në gazetën "Shekulli" (gusht 2004)

Flutura Açka, Atdhe 1 tradhtuar (Shqip, 27.01.2011)

Flutura Açka, 'Qyqe shqiptare, bashohuni' (Shqip, 8 Mars 2011)

Shqiptarët

Flutura Açka

Pak dritë!

Veriu i Evropës. E shtyrë nga një ndjesi e çuditshme që prej ditësh më sillet ndër mend, një mbrëmje të vonë u enda nëpër rrugët e periferisë së ftohtë, si për t'i dhënë një kuptim asaj që quhet atmosferë festash. Këtu, i ftohti dhe era është parafjala e çdo dite dimri. Si shqiptare, njeri që s'rron dot pa mërzi, ndjej diçka që më bën të ndjehem keq: llamburia e dritave. Një lajthitje, sigurisht, do të ishte thënë shkurt për një gjendje si kjo, të lajthitesh nga pushtimi i dritës. Kishte diçka përtej mistikes pamja përpara: thurima të tëra shtëpish mbushur me llambëza të vogla, që trembnin çdo skutë të natës, ferrishte që me një krenari të lustërt, hepoheshin nga era bashkë më rrezëllimin e flurtë të llambushkave me të cilat ishin ngarkuar, pemë me gjethnajë të grisur nga dimri por me pamje degësh si gishtërinj të përkorë prej atij ndriçimi eshtëror që u përcillte vargani i perltë i dritave, shkurreta të qendisura me shkëlqim të fildishtë. Mjaft të mbyll pak sytë dhe kthehem sërish tek errësira, e cila më ka gjurmuar gjatë, si ardhëse nga një vend me dritë të pakët artificiale, por dritë të tepërt diellore. Zoti duket e ka të vështirë t'ua japë të plotë ndonjëherë bollëkun shqiptarëve, atë që ta bën jetën më shumë se të bukur dhe, për një arsye të thjeshtë dhe sublime ti do të kesh NJË problem, dhe vetëm NJË: nuk do të kesh më probleme për të zgjidhur.
Kjo lloj loje me dritën është një filozofi pa ndonjë lloj kuptimi specifik për njerëz si unë të mësuar me teprinë e errësirës dhe mangësinë e dritës. Mjafton të shkëputesh disa ditë nga Shqipëria për të kuptuar ç'ke lënë pas, mbi gjithçka, terrin. Kjo të bëhet më e dukshme në prag feste, dhe sidomos, të guxosh ta prekësh këtë ndjesi kaq pranë, bri shtëpish të "mbytura" nga dritat. Tejepërtej qelqesh shoh gjithçka që e kalon magjinë, një "turr" njerëzor për të zbukuruar çdo detaj, që do t'u duhet ta risjellin në pamjen e mëparshme disa ditë më pas, si një gjë e papërtueshme, si një vetëlumturi. Tej qelqeve, lukunia e dritave më grish të shkoj përtej vështrimit tim të thjeshtë: Një bredh i vogël, fare i vogël në kënd të një skrivanie të rrëmujshme nga letra postale ende të pahapura, një bredh tjetër më i madh vendosur në kënd të dhomës së ndenjes, ku ndonjë kokë e shogël plaku a ndonjë gruaje që diç po sajon mes metalinave të kuzhinës, duken si të veshur me shkëlqim, duken, me një fjalë, më të bukur se ç'janë. Pa dalë ende nga ky sfond, nga dera që hapet lehtë vërshon një ujvarë drite nga gjithfarë zilkash që shkunden lehtë si për të të kujtuar që pas saj, i fshehur Shën Pjetri do të të presë udhën për të të dhënë ose jo të drejtën të hysh në këtë ëndërr parajsore. Pastaj si për të vazhduar lojën me dritën, unë ngre kryet në katin e sipërm ku yje të ndezur duket sikur përpiqen të plagosin hijen e xhamtë të pemëve mbi sipërfaqen e fasadës së ndërtesës. Dhe me mend s'kam si të mos e ndërtoj deri në fund këtë mbretëri drite, duke u ngjitur lart nëpër shkallëzën e drunjtë, ku janë qepur gjithfarë topthash e ledhkash që bëjnë dritë (sigurisht), madje ngjitem edhe në papafingo ku rrëmuja e hedhurinave të shtëpisë ndjehet e papërfillur po të mos ndriçohet me dritë (sigurisht), qoftë edhe me një qiri të rrethuar paq me një mbrojtëse të kristaltë, prej ngjyrave të të cilës drita vjen si e laryshisur. Pastaj rrugëtimi nëpër Kumtër ngjitet lart, ku një pullaz, megjithëse i ndriçuar nga jashtë paq nga festa e pemëve të kopshtit, nuk harron të nxjerrë shkëndijëzat e ndonjë zjarri të ndezur kushedi se ku në ç'anë të zemrës së shtëpisë.
Do të kisha dashur ta merrje atë dritë të tepërt ferrishtesh për të ndriçuar së paku natën e një familjeje që fle pa dritë diku në vendin tim, mbase shpirtin e atyre fënijëve që u dogjën pak ditë më parë në rrethinat e Elbasanit. Do të kisha dashur ta merrje atë nxitim xixash të pullazit të ngrohja natën e një të vetmuari atje. Por s'kam asnjë forcë ta bëj këtë, madje, s'kam as forcë ta mendoj këtë, se dhe me kaq mbretëria e dhimbjes që më shfaqet në një ekran bardhëzi, ma mbyt mbretërinë e sajuar të dritës para syve. Mbyll një çast sytë për ta prekur errësirën me të cilën shpesh kam bërë paqe, bashkë me shumë të tjerë, me nervin e mpirë të revoltës. Më vijnë në mend gjëra që s'i kam bërë dhe gjëra që s'do t'i bëj kurrë. Më vijnë në mendje vargjet e poetit V. S. që thotë: më mirë qen në Bernë/se njeri në Shqipëri. Sigurisht kur i ka shkruar këto vargje, sytë i ka mbyllur vetëm për ta ndjerë errësirën që ta kishte më të lehtë rrugën e kthimit nga Largu, bashkë me errësirën e arkës së drunjtë lëvizëse ku do ta ndrynin të tijtë kur të ikte nga kjo botë. Dikur ai m'i pat recituar këto vargje i përlotur pranë një bankine të lulëruar zvicerane, duke mërmëritur: më duket se do të vdes këtej, sikur kjo këtej të ishte një gjë pa kahje. Ia lexoj vetes vargjet sipas variantit të krijuar befas para kësaj feste dritash: Më mirë ferrë në Hollandë/se manjolë në Shqipëri.